Cây ba kích có tác dụng gì
Ở việt nam cây ba kích không còn quá xa lạ với người dân. Cây ba kích có nhiều tác dụng như: trị phong thấp, đặc biệt còn có tác dụng điều trị chứng yếu sinh lý ở nam giới. Qua bài viết dưới đây chúng ta cùng Thời Sự tìm hiểu về kỹ thuật trồng, chăm sóc và chế biến cây ba kích.
Tìm hiểu chi tiết về cây ba kích
Cây ba kích là cây gì
Cây ba kích là loại thuộc họ cây cà phê dạng dây leo. Ngoài ra ba kích còn có tên gọi khác là cây ruột gà. Trong tự nhiên chúng là loài mọc hoang dã và phân bố ở các tỉnh miền núi phía Đông Bắc nước ta.
Ba kích được xem như dược liệu quý có tác dụng như: bổ thần kinh, bổ gân cốt, chữa thấp khớp, tăng cường khả năng sinh lý nam giới. ..và có giá trị xuất khẩu cao. Cho nên, nhu cầu sử dụng quá nhiều dẫn đến khai thác bừa bãi đã ảnh hưởng nghiêm trọng về số lượng và chất lượng cây.
Điều kiện trồng cây ba kích
Trong tự nhiên, cây ba kích sinh trưởng và phát triển tốt ở những vùng có đặc trưng khí hậu nhiệt đới mưa mùa.
Về việc chọn đất để trồng ba kích chúng ta nên chọn những vùng đất có độ ẩm tốt và thoáng mát. Nên chọn đất nhiều chất dinh dưỡng và tơi xốp. Chú ý không trồng cây ba kích nơi đất ngập úng và khó thoát nước.
Kỹ thuật nhân giống cây ba kích
Có 2 cách nhân giống cây ba kích là gieo ươm và tạo cây con từ hom thân. Sau đây là các bước thực hiện.
Nhân giống ba kích từ hạt
Cây thường cho hoa vào đầu tháng 6. Tháng 12 là thời điểm quả ba kích chín rộ nhất. Khi chín thì quả ba kích có màu đỏ. Chỉ nên lấy hạt giống từ cây mẹ có độ tuổi từ 3 năm tuổi trở lên. Khi hái quả để giống cần chọn những quả chín đỏ, chú ý không nên hái cả chùm có thể ảnh hưởng đến chất lượng gieo ươm của hạt giảm.
Sau khi hái quả ba kích về, chúng ta cho vào bao ủ khoảng ba ngày để vỏ chín nhũn ra. Sau đó đem chà và rửa thật sạch, đãi lấy hạt rồi đem hong cho ráo nước.
Sau khi lựa chọn hạt giống xong cần đem gieo ươm nhanh, do hạt ba kích dễ mất sức và khó bảo quản.
Gieo hạt cây ba kích
Gieo vào khay
Làm một khay bằng tre sau đó cho một lớp đất và rải đều hạt ba kích lên. Chú ý cần cung cấp nước đủ và để trong nhà để giữ được độ ẩm để hạt mau phát triển.
Gieo trên luống
Chúng ta làm đất trước khoảng 2 tháng để đất ải, đất cần làm kĩ và lên luống nổi có gờ, đất phải tơi xốp và nhặt rễ cây và cỏ lẫn trong đất thật sạch. Bón lót một ít phân chuồng đã hoai mục, không nên sử dụng phân tươi. Sau đó rạch ngang trên mặt với độ sâu 3cm và tưới ít nước để cho đất có độ ẩm rồi mới gieo hạt đều lên ,xong lấp đất cho kín lại. chú ý tưới nước cho đất đủ ẩm.
Gieo thẳng vào bầu
Dùng vỏ bầu nilon cho đất mà chúng ta đã hoại sẵn vào. Sau khi vô bầu xong thì xếp vào luống. Dùng que chọc một lỗ trên bầu với độ sâu 2cm và cho khoảng 3 hạt vào rồi lấp kín đất. Làm đồ chê hàng bầu và tưới nước để giữ độ ẩm cho đất.
Cấy cây ba kích con
Sau khi gieo hạt ba kích khoảng 2 tháng thì hạt mọc đều, nếu chúng ta gieo trong khay hoặc gieo trên luống thì nhổ những cây con tốt nhất cấy vào bầu đã làm sẵn. Nếu gieo thẳng vào bầu thì lựa một cây tốt nhất để lại và nhổ bỏ những cây kia. Sau khi cấy xong cần che và tưới nước để giữ độ ẩm cho đất. Thời gian nuôi cây trong vườn cho đến khi xuất cây đem trồng là 6-7 tháng, đạt chiều cao 20-25cm.
Tạo cây ba kích giống từ hom
Chọn cây mẹ có độ tuổi từ 3 năm tuổi trở lên, lấy hom là lấy từ gốc lên đến phần bánh tẻ của thân, không nên lấy đoạn non quá. Chọn những đoạn có 3 lống và đường kính khoảng 3cm. Mỗi đoạn cắt khoảng 30 cm và tỉa hết lá. Chú ý những đoạn hom cắt xong thì giâm liền.
Thường thì giâm hom vào mùa xuân hoặc thu. Cần chuẩn bị các luống đất sẵn, trên mặt luống đánh rạch sâu khoảng 10cm , mỗi rạch cách nhau 30cm. sau đó chúng ta đặt hom vào rạch theo chiều nằm nghiên, mỗi hom cách nhau khoảng 5cm rồi phủ đất dày và nén chặt. Sau đó kiếm đồ che các luống lại và tưới nước để đất giữ ẩm.
Cây hom giống đem đi trồng phải đủ điều kiện sau:có khoảng 6 cặp lá trở lên và bộ rể dài 6 cm.
Chăm sóc cây giống
Cây giống còn nhỏ nên nước là yếu tố rất quan trọng nên cung cấp đủ cho cây, chú ý cây giống lá còn non nên tưới 2 lần vào sáng sớm và chiều tối. khi cây đã phát triển ổn định thì cách 2 ngày tưới một lần vẫn được.
Làm cỏ cho cây con chú ý do cây còn nhỏ nên làm bằng tay để đảm bảo độ tơi xốp của đất. Khi cây lớn cần bón thêm một ít phân để cây phát triển mạnh hơn.
Một số vấn đề chúng ta cần lưu ý đối với cây gieo từ hạt trong quá trình gieo rất dễ mắc bệnh lở cổ rễ. Theo một số chuyên gia khuyên nên vệ sinh vườn thật kĩ. Không để cho vườn bị đọng nước và rác quá nhiều, tránh dùng phân tươi quá nhiều. Khi thấy vườn cây xuất hiện dấu hiệu bị bệnh phải nhổ bỏ và đốt hết ngay.
Kỹ thuật trồng cây ba kích
Địa điểm trồng ba kích
+ Trồng ba kích ngoài rừng tự nhiên
Một số rừng thứ sinh, rừng khoanh nuôi phục hồi có tán lá che thích hợp chúng ta có thể trồng xen cây ba kích vào. Trong khi lựa chọn địa điểm trồng, thì chúng ta cũng chú ý đặc điểm của khu rừng mà đưa ra quyết định trồng theo băng hay theo đám.
Nếu trồng ba kích theo băng thì chừa bang rộng khoảng 3m và phát dọn sạch sẽ thực bì rồi đào hố và trồng ba kích vào. Trồng theo đám thì kiếm những khu vực mà tán lá của rừng có tán che thích hợp. Sau đó trồng xen kẻ cây ba kích vào.
+ Trồng ba kích dưới tán rừng trồng
Hiện nay có một số người đã thành công khi trồng xen cây ba kích vào cây keo. Thường là khi cây keo được trồng hơn 1 năm thì trồng cây ba kích xen vào các hàng gỗ của cây keo.
+ Trồng ba kích trong vườn hộ gia đình
Chúng ta có thể trồng xen với một số cây có tán lá rộng như: mít, nhãn,….
Kỹ thuật chăm sóc cây ba kích tại nhà
Đối với địa hình bằng phẳng cần lên luống để tránh ngập úng làm thối rễ. Đối với địa hình dốc cần đào hố. khoảng cách giữa mỗi hố khoảng 2m. Bón lót bằng phân chuồng hoai + phân NPK cho mỗi hố theo tỷ lệ 5kg phân chuồng+ 0,3kg NPK và dùng cuốc trộn đều. Đặt cây ba kích vào giữa hố và lắp đất lại. chú ý nếu là bầu nilon nhớ tháo vỏ ra để không lúc lấp đất chặt quá có thể làm bể bầu.
Thời điểm thích hợp để trồng cây ba kích là vào mùa xuân hoặc thu, chọn những ngày thời tiết mát và có mưa nhỏ. Công việc chăm sóc cũng đơn giản là cuốc xới đất, nhổ cỏ dại và loại bỏ những cây chèn ép. Kết hợp bón thêm một ít phân chuồng đã hoai sẵn cho mỗi cây.
Chúng ta cần làm giá đỡ cho cây vì ba kích là loài dây leo, với trường hợp trồng ba kích dưới tán rừng thì chúng ta có thể sử dụng giá đỡ tự nhiên để giúp cây leo lên. Ở những nơi đất trống cần tạo các giá đỡ nhân tạo cho cây.
Thu hoạch và chế biến cây ba kích
Theo kinh nghiệm của một số người lớn tuổi thì ở cây ba kích thì bộ phận cũ là tốt nhất. những cũ ba kích được trồng từ 5 nam trở lên thì rất tốt. Cho nên chúng ta thu hoạch vào thời điểm này thì mới phát huy hết tác dụng của cây. Thu hoạch cây vào tháng 12 và tháng 1là thích hợp nhất, vì đây là thời kỳ cây ngừng sinh trưởng. Chú ý khi chúng ta thu hoạch củ cần giữ dây thân lại để làm hom giống cho vụ sau.
Cách chế biến rất đơn giản, sau khi thu hoạch xong chúng ta rửa sạch và thái nhỏ ra đem phơi khô có thể bảo quản được lâu.
Qua chia sẽ trên giúp chúng ta có thêm nhiều kiến thức về cách trồng và chăm sóc loài ba kích quý hiếm này. Giúp biết được công dụng của ba kích đối với sức khỏe chúng ta. Chúng ta cần chia sẽ bài viết trên đến bạn bè và người thân cùng biết nhé.